EUDR Gids - Deel 1: Welke verplichtingen gelden écht voor jouw bedrijf? 

De EUDR lijkt voor de hand liggend.  

Er is een lijst met risico grondstoffen die onder de EUDR vallen en als je een van deze grondstoffen importeert naar de EU, exporteert vanuit de EU, verwerkt of verhandeld in de EU – gelden er verschillende verplichtingen.  

Maar wanneer je je in de EUDR verdiept zijn er ineens uitzonderingen, details en voorbeelden die voor veel verwarring zorgen.  

• Wanneer valt een risicogrondstof wel of niet onder jouw verantwoordelijkheid? Wanneer ben je een marktdeelnemer?  
• Wanneer ben je een handelaar?  
• Maakt je plek in de keten uit?  
• Wanneer heb je géén EUDR verplichtingen? 

In deze gids lopen we door 4 praktische vragen en antwoorden die bepalen wat jouw uiteindelijke EUDR scenario én bijbehorende verplichtingen zijn.  

We hebben de EUDR wetgeving compleet doorgespit - hoef jij dat niet meer te doen.

**Let op: per product kunnen je EUDR verplichtingen anders zijn, doorloop deze stappen daarom per product of product groep.  

Wat is de EUDR? (kern, uitstel en doelgroep) 

De EUDR verplicht bedrijven om verantwoordelijkheid te nemen in de strijd tegen wereldwijde ontbossing. Het doel: alleen nog producten op de Europese markt brengen die vrij zijn van ontbossing en illegale productiepraktijken. Vanaf 30 december 2025 (30 juni 2026 voor MKB) mogen risicogrondstoffen of producten met risicogrondstoffen alleen nog op de EU-markt worden gebracht, verhandeld, of geëxporteerd als het product: 

• vrij is van ontbossing 
• is geproduceerd volgens de wetgeving van het land van herkomst 
• is gedekt door een zorgvuldigheidsverklaring  

Vanaf wanneer geldt de EUDR? 

• Niet-MKB bedrijven: 30 december, 2025 
• MKB: 30 juni 2026 

Wie moet voldoen aan de EUDR? 

De EUDR wetgeving geldt voor alle Niet-MKB en MKB bedrijven die risicogrondstoffen of relevante producten met één of meer van de 7 risicogrondstoffen: 

1) op de EU-markt brengen (direct zonder verwerking- of met verwerking tot nieuw product),  

2) vanuit de EU exporteren 

3) of binnen de EU verhandelen.  

Onder de EUDR word je als MKB gezien als je:

(1) een gemiddeld aantal werknemers tot maximaal 250

(2) een jaaromzet van minder dan € 50.000.000

en (3) een balans­totaal van minder dan € 25.000.000 hebt. 

Wat als je niet voldoet aan de EUDR? 

Val je onder de EUDR, dan is het cruciaal dat je op tijd en volledig aan de EUDR-verplichtingen voldoet. Doe je dat niet: 

• Kun je een boete krijgen tot wel 4% van je EU-omzet.  
• Kunnen je producten worden tegengehouden bij de douane, wanneer ze geen geldige zorgvuldigheidsverklaring hebben. 
• Kunnen je producten worden vernietigd wanneer je ze al op de EU markt hebt staan. 

Wordt de EUDR nog uitgesteld? 

De EUDR zou oorspronkelijk ingaan per december 2024. De ingangsdatum is een jaar uitgesteld en de verplichtingen zijn enigszins versoepeld met de laatste definitieve documentatie (2025).

De kans dat de EUDR nogmaals wordt uitgesteld is klein, vanwege de juridische en operationele gevolgen voor bedrijven vanwege de snel naderende deadline (bron). Er is een kleine kans dat de EUDR nog verder wordt vereenvoudigd, maar of dit zo is- en zo ja in welke mate - is volledig onduidelijk.

Wat moet je doen voor de EUDR? (4 vragen, 6 scenario’s) 

De EUDR verplichtingen verschillen per bedrijf.

Per product kun je uiteindelijk vallen in één of meerdere van 6 EUDR scenario’s. Dit is afhankelijk van 4 kernfactoren: 

1. HS code: Valt je ingekochte en/of geproduceerde grondstof of product onder de EUDR? 
2. Rol in de markt: ben je marktdeelnemer of handelaar? 
3. Plaats in de keten (alleen relevant voor marktdeelnemers): zit je upstream of downstream? 
4. Bedrijfsgrootte: Ben je MKB of niet-MKB? 

Wat je uiteindelijke verplichtingen zijn hangt met name af van je rol en plaats in de keten.  

Loop nu per product of productgroep door de onderstaande vragen: 

Vraag 1 - Valt je ingekochte product (deels) onder  de EUDR? 

Wat: Check of de grondstoffen of producten die je inkoopt of direct produceert, onder de Annex I Van de EUDR vallen. 

Antwoord: 

• Nee: je hebt geen EUDR verplichtingen 
• Ja: Ga door naar vraag 2 

Doe de check: 

De EUDR geldt voor zeven risicogrondstoffen en een aantal producten waarin de risicogrondstoffen verwerkt zijn. Breng jij één of meerdere van deze risicogrondstoffen or relevante producten op de EU markt, exporteer jij ze of verhandel je erin? Dan val je onder de EUDR.  De zwaarte van je verplichtingen kan echter verschillen – en ontdek je bij de volgende stappen.  

De volledige lijst van relevante grondstoffen, producten en bijbehorende HS-codes vind je hier .

De 7 risicogrondstoffen van de EUDR:  

• cacao 
• koffie 
• hout 
• soja 
• palmolie 
• rubber 
• rund(vlees) 
   

Producten van de EUDR: 

In de Annex I staan naast de risicogrondstoffen ook HS-codes van relevante eindproducten die deels de risicogrondstoffen bevatten, zoals chocolade.  

Wanneer jij 1 van deze producten inkoopt of produceert, is het niet relevant hoeveel van het risicogrondstof het relevante product bevat. Ook als jouw chocoladereep maar 1% cacao bevat, moet je alsnog aan de EUDR-verplichtingen voldoen. 

FAQ: Wat als ik producten produceer waarin EUDR risicogrondstoffen verwerkt zijn? 

Wel HS code uit Annex I: Als de HS code van het product dat je produceert in de Annex I staat, ben je verplicht aan de EUDR te voldoen.  

Geen HS code uit Annex I: Als de HS code van het product dat je produceert niet in de Annex I staat, maar wel onderdelen bevat van risicogrondstoffen (zoals leer, hout of rubber), gelden er 2 scenario’s die bepalen of je EUDR plichtig bent of niet.  

Scenario 1: Je hebt zélf het risicogrondstof geïmporteerd van buiten de EU.  

→ Je moet voldoen aan de EUDR verplichtingen 

 Het importeren via de douane (ook wel ‘vrij verkeer’) telt als het op de EU-markt brengen van de risicogrondstof, ook als het eindproduct zelf niet relevant is. Zie 2.1 in bron.  

Bijvoorbeeld:  

• Een Nederlands kippenbedrijf importeert sojameel (relevant product) vanuit Brazilië en voedt de kippen (niet-relevant product) die later worden verkocht. Hoewel de kippen niet-relevant zijn, wordt het sojameel via vrij verkeer op de EU-markt gebracht, en moet het bedrijf voor het sojameel aan de EUDR-verplichtingen voldoen. 

Scenario 2: Je hebt het risicogrondstof ingekocht van een EU-leverancier 

→ Je hoeft niet aan de EUDR-verplichtingen te voldoen.  

Het risicogrondstof is al op de EU-markt gebracht door een ander bedrijf. Jij brengt dus alleen een niet-relevant product op de markt.  

Bijvoorbeeld 

• Een Duits autobedrijf koopt leer van runderen (relevant product) van een Italiaanse leverancier om auto’s te maken. Het autobedrijf brengt alleen de auto’s (niet-relevant product) op de markt en hoeft daarom niet aan de EUDR te voldoen. 

Vraag 2 - Breng je de EUDR grondstof of het relevante product (direct of na bewerking) als eerste op de markt?  

Wat: Check je rol in de markt voor het product dat je inkoopt en/of produceert. Ben je marktdeelnemer of handelaar? 

Antwoord: 

• Ja: Je bent marktdeelnemer (operator), ga door naar vraag 3 
• Nee: Je bent Handelaar, ga door naar vraag 4  

Doe de check:  

Je hebt meer EUDR verplichtingen wanneer je een relevant EUDR product op de markt brengt, vergeleken met wanneer je deze grondstoffen of producten puur verhandeld binnen de EU.  

Ben je marktdeelnemer of handelaar?

Marktdeelnemer

Een marktdeelnemer is een bedrijf dat relevante producten voor het eerst op de EU markt brengt of exporteert naar buiten de EU. 

Als een bedrijf een risicogrondstof importeert via de douane (ook wel ‘in het vrije verkeer brengen’) telt dit ook als het op de EU-markt brengen. Dit geldt ook als de risicogrondstof door hetzelfde bedrijf wordt verwerkt in een eindproduct dat niet onder de EUDR valt; het bedrijf is in dat geval alsnog marktdeelnemer voor de risicogrondstof. 

Handelaar

Een handelaar is een bedrijf dat relevante producten verhandelt op de EU-markt, zonder deze zelf als eerste op de markt te brengen of te exporteren. Een handelaar koopt dus producten in van een marktdeelnemer (of van een andere handelaar) en verkoopt deze door binnen de EU zónder dat het product verwerkt wordt tot een ander relevant product.

Voorbeelden van handelaren: 

• Een Nederlandse distributeur die chocolade van een andere EU-fabrikant inkoopt en doorverkoopt aan supermarkten; 
• Een Spaanse groothandel in rubberproducten die deze inkoopt van een EU-importeur; 
• Een Belgische retailer die leren schoenen van een Italiaans merk doorverkoopt aan consumenten. 

FAQ: Kun je zowel handelaar als marktdeelnemer zijn? 

Ja dit kan zeker. Verkoop jij verschillende producten die onder de EUDR vallen, dan is het van belang om de bovenstaande kernfactoren per relevant product te bepalen.

Het kan namelijk zo zijn dat je voor het ene product upstream marktdeelnemer bent, terwijl je voor het andere product handelaar bent. In dat geval gelden er andere verplichtingen per product en zul je aan de verplichtingen voor beiden scenario’s moeten voldoen.  

Bijvoorbeeld:  

• Een Duitse rubbergroothandel die natuurrubber (relevant product 1) uit Indonesië importeert, is een upstream marktdeelnemer. Maar als hetzelfde bedrijf ook afgewerkte autobanden (relevant product 2), gemaakt van rubber uit Thailand, koopt van een Franse leverancier en doorverkoopt, dan is het bedrijf voor die specifieke transactie een handelaar. 

Vraag 3: Importeer je de EUDR grondstof of product van buiten de EU? 

Wat: Check of je de relevante EUDR grondstof of het relevante product direct inkoopt van buiten de EU of inkoopt van een tussenpartij/leverancier in de EU.  

Antwoord:  

• Ja: Je bent upstream marktdeelnemer, ga door naar vraag 4 
• Nee: Je bent downstream marktdeelnemer, ga door naar vraag 4 

Doe de check: 

Upstream Marktdeelnemer 

Een upstream marktdeelnemer is een bedrijf dat als eerste een relevant product op de EU-markt brengt of een relevant product direct exporteert uit de EU. Je bent dus upstream marktdeelnemer als je:  

• Enkel EUDR producten importeert vanuit een land buiten de EU,  
• EUDR producten (die in Annex I staan) produceert binnen de EU en deze op de EU-markt brengt - onafhankelijk van waar het EUDR grondstof eventueel is ingekocht  
• EUDR producten exporteert naar buiten de EU.  

Voorbeelden van upstream marktdeelnemers: 

• Een Nederlandse chocoladefabrikant die cacaobonen uit Ivoorkust importeert; 
• Een meubelmaker in België die tropisch hardhout uit Brazilië inkoopt; 
• Een Franse koffiebrander die bonen uit Colombia importeert en naar Japan exporteert; 

Downstream Marktdeelnemer

Een downstream marktdeelnemer is een bedrijf dat een relevant product inkoopt van een andere (upstream) EU-marktdeelnemer en dit vervolgens (verder) verwerkt tot een ander relevant product met andere HS-code (die in Annex I staat), of exporteert naar buiten de EU-markt.  

Voorbeelden van downstream marktdeelnemers: 

• Een Italiaanse fabrikant die natuurrubber inkoopt van een Spaanse leverancier en dit verwerkt tot autobanden; de autobanden worden verkocht in de EU of geëxporteerd. 
• Een Belgische chocoladefabrikant die cacao inkoopt van een Franse leverancier en dit verwerkt tot chocola; de chocola wordt verkocht in de EU of geëxporteerd.  
• Een Nederlandse groothandel die gezaagd teak-hout uit Myanmar inkoopt van een Belgische houthandel en dit hout direct exporteert naar een klant in Engeland. 

FAQ: Wat als ik als downstream marktdeelnemer een product produceer dat niet op de Annex I lijst staat? 

In dit geval ben je niét verplicht te voldoen aan de EUDR, tenzij je zelf ook de EUDR grondstoffen of producten inkoopt van buiten de EU (die wél op Annex I lijst staan). Zie FAQ bij vraag 1 voor extra uitleg. 

Vraag 4: Ben je een MKB bedrijf?  

Wat: Check of je een MKB- bedrijf bent volgens de EUDR definitie. MKB bedrijven hebben iets soepelere verplichtingen dan niet MKB-bedrijven.  

Antwoord: 

• Ja: Je bent upstream marketdeelnemer – MKB, downstream marktdeelnemer – MKB, of Handelaar - MKB 
• Nee: Je bent upstream marktdeelnemer – niet MKB, downstream marktdeelnemer niet MKB, of Handelaar – niet MKB 

Zie hieronder je verplichtingen per scenario. 

Welke EUDR verplichtingen gelden voor mij?  

Zodra je, per relevant product, hebt uitgezocht welk EUDR scenario voor jou geldt, kan je in het overzicht hieronder vinden welke verplichtingen voor jouw bedrijf gelden.  

1. Niet-MKB upstream marktdeelnemer 

Wie: Niet-MKB bedrijf dat voor het eerst een risicogrondstof of relevant product importeert of exporteert. 

Voor jou gelden de meeste EUDR verplichtingen:  

• Je bent verplicht om een volledig zorgvuldigheidsstelsel op te zetten en  om dit stelsel jaarlijks te herzien.  
• Op basis hiervan moet je een een zorgvuldigheidsverklaring opstellen en indienen.  
• Ook heb je een jaarlijkse rapportageplicht omtrent je zorgvuldigheidsstelsel.  
• Tot slot heb je een communicatieplicht en een documentatieplicht om relevante EUDR-gegevens 5 jaar te bewaren 

2. MKB upstream marktdeelnemers:  

Wie: MKB bedrijf dat voor het eerst een risicogrondstof of relevant product importeert of exporteert. 

Voor jou gelden ook bijna de meeste EUDR verplichtingen:  

• Je moet je wel een volledig zorgvuldigheidsstelsel opzetten en een zorgvuldigheidsverklaring opstellen en indienen; het stelsel moet je jaarlijks herzien. 
• Om de lasten iets te verlichten, heb jij als MKB-bedrijf géén rapportageplicht.  
• Wel heb je een communicatieplicht en een documentatieplicht om relevante EUDR-gegevens 5 jaar te bewaren 

3. Niet-MKB downstream marktdeelnemer 

Wie: Je koopt een risicogrondstof of relevant product in vanuit de EU-markt en verwerkt dit tot een nieuw relevant product dat op de EU-markt wordt gebracht of vanuit de EU wordt geëxporteerd. 

Voor jou gelden iets soepelere verplichtingen:  

• Je moet een eigen zorgvuldigheidsverklaring uploaden in TRACES, maar je kunt daarbij via een referentie- en verificatienummer verwijzen naar een verklaring van je leverancier, waardoor je de vereiste informatie niet zelf hoeft te verzamelen.  
• Wel blijf je wettelijk verantwoordelijk voor de verificatie van de bestaande zorgvuldigheidsverklaring.  
• Ook moet je een eigen zorgvuldigheidsstelsel inrichten om te waarborgen dat je leverancier aan de EUDR-eisen voldoet; dit stelsel moet je jaarlijks herzien. 
• Tot slot heb je een communicatieplicht en een documentatieplicht om relevante EUDR-gegevens 5 jaar te bewaren. 

**Let op: Deze specifieke verplichtingen gelden alleen wanneer jouw leverancier al een zorgvuldigheidsverklaring heeft ingediend; als dat niet het geval is, zijn de verplichtingen voor niet-MKB upstream marktdeelnemers van toepassing. 

4. Niet-MKB handelaar  

Wie: Niet-MKB bedrijf dat bedrijf dat relevante producten verhandelt op de EU-markt, zonder deze zelf als eerste op de markt te brengen of te exporteren. 

Jouw EUDR verplichtingen hangen af van twee scenario’s: 

Scenario 1:  

• Het relevante product waarin jij handelt valt al onder de zorgvuldigheidsverklaring van een ander bedrijf. Voor jou gelden dan dezelfde verplichtingen als voor een downstream niet-MKB marktdeelnemer.   

Scenario 2: 

• Het relevante product waarin jij handelt valt nog niet onder de zorgvuldigheidsverklaring van een ander bedrijf. Jouw leverancier is wettelijk verplicht om zo’n verklaring op te stellen en met jou te delen. Maar zolang die verklaring ontbreekt, mag jij het product niet verhandelen. Kun of wil je niet wachten tot jouw leverancier dit geregeld heeft? Dan moet je zelf de zorgvuldigheidsverklaring opstellen. In dat geval gelden voor jou dezelfde verplichtingen als voor een upstream niet-MKB marktdeelnemer. 
   

5. MKB downstream marktdeelnemers: 

Wie: MKB bedrijf dat een risicogrondstof of relevant product inkoopt van de EU-markt en dit verwerkt tot een nieuw relevant product dat op de EU-markt wordt gebracht of wordt geëxporteerd. 

Voor jou gelden een stuk minder verplichtingen: 

• De enige twee verplichtingen voor jou zijn de communicatieplicht en de documentatieplicht.  
• Je hebt dus géén zorgvuldigheidsverklaring uploadplicht, géén wettelijke verantwoordelijkheid voor de zorgvuldigheidsverificatie, géén rapportageplicht, en je hoeft geen zorgvuldigheidsstelsel op te zetten.  

**Let op: Deze specifieke verplichtingen gelden alleen wanneer jouw leverancier al een zorgvuldigheidsverklaring heeft ingediend.Is dit niet het geval en kan of wil jij niet wachten tot de leverancier een zorgvuldigheidsverklaring heeft geregeld? Dan moet je zelf een zorgvuldigheidsstelsel opzetten en zijn de verplichtingen voor MKB upstream marktdeelnemers van toepassing. 

6. MKB handelaar: 

Wie: MKB bedrijf dat bedrijf dat relevante producten verhandelt op de EU-markt, zonder deze zelf als eerste op de markt te brengen of te exporteren 

Jouw EUDR verplichtingen hangen af van twee scenario’s:  

Scenario 1:  

• Het relevante product waarin jij handelt valt al onder de zorgvuldigheidsverklaring van een ander bedrijf. Voor jou geldt alleen de documentatieplicht.    

Scenario 2: 

• Het relevante product waarin jij handelt valt nog niet onder de zorgvuldigheidsverklaring van een ander bedrijf. Voor jou gelden dan  dezelfde verplichtingen als voor een upstream MKB marktdeelnemer. 

Praktische EUDR vervolgstappen: 

Om je EUDR scenario en bijbehorende EUDR eisen te bepalen doorloop je 4 stappen per product(groep): 

1. Inventariseer welk van je ingekochte/geproduceerde grondstoffen of producten risicogrondstoffen bevatten en check de HS code. (Annex I) 
2. Bepaal per relevant product je rol vanuit de markt (marktdeelnemer of handelaar) 
3. Bepaal per relevant product je rol vanuit de keten (upstream marktdeelnemer, downstream marktdeelnemer of handelaar)  
4. Check of je MKB of niet MKB bedrijf bent 

Controleer per relevante product (groep), welk scenario en bijbehorende verplichtingen gelden. Voer deze vervolgens uit.

Let op dat je per relevant product je rol bepaalt. Want als je voor twee producten in twee verschillende scenario’s valt, heb je per product ook verschillende EUDR verplichtingen. Deze zul je allemaal moeten doen.

Bronnen: 

• EUDR  
• NVWA  
• Europese Union Green forum  
• EUDR Compliance 
• EUDR FAQs 
• EUDR Factsheet SMEs 
• EUDR wordt niet nogmaals uitgesteld 
• EUDR uitgesteld